ΜΑΡΤΙΟΣ
Τα παλιά τα χρόνια, οι Θερμιώτες τηρούσαν τις νηστείες με μεγάλη αυστηρότητα, ιδιαίτερα εκείνη της Μεγάλης Σαρακοστής. Αν κανένα παιδί τύχαινε να φάει στα φανερά ψωμί με τυρί ή κρέας (κανα κομμάτι λούντζα) τ’ άλλα παιδιά το φώναζαν περιπαικτικά «σαρακοφάη». Στις νηστείες τρώγανε πολύ συχνά όσπρια (ρεβίθια, φασολάδα, φάβα, φασούλια) και λαδερά, ανάλογα με τα λαχανικά που ήταν διαθέσιμα την εποχή της νηστείας, λαδοζούμι και πατάτες τηγανητές ή γιαχνί. Την Τετάρτη και την Παρασκευή, που νήστευαν ακόμα και το λάδι, έφτιαχναν συχνά ντοματόσουπα ή ταχινόσουπα (διαλύουμε λίγο ταχίνι ή ντομάτα πελτέ σε νερό και όταν βράσει προσθέτουμε ρύζι ή πάστα). Το ταχίνι το έτρωγαν και αλειμμένο στο ψωμί. Έτρωγαν ταραμά, έφτιαχναν ταραμοκεφτέδες και, για γλυκό, σούγλι και χαλβά του μπακάλη.
Παπάρα
Η παπάρα αποτελούσε τη βάση του πρωινού κυρίως κατά τις νηστείες. Σε μια κούπα βάζουμε νερό, λίγο λάδι, αλάτι και βουτάμε το ψωμί. Προαιρετικά μπορούμε να προσθέσουμε και λίγο ξίδι.
Πίτα – λάδι
Ήταν το πιο πρόχειρο φαΐ κυρίως των παιδιών, που εύκολα μπορούσαν να το ετοιμάζουν και μόνα τους και να το τρώνε παίζοντας ή πηγαίνοντας για δουλειές στην εξοχή. Κόβουμε μια μεγάλη φέτα ψωμί, ρίχνουμε πάνω της λάδι, προσθέτουμε αλατοπίπερο και είναι έτοιμη.
Λαδοζούμι
Καβουρντίζουμε ένα ψιλοκομμένο κρεμμύδι, ρίχνουμε νερό, αλάτι, πιπέρι και μόλις πάρει μια βράση ρίχνουμε το ρύζι. Όταν βράσει το ρύζι το σερβίρουμε μαζί με το ζουμί του, προσθέτοντας κομμάτια ψωμιού και προαιρετικά λίγο ξίδι. Όταν δεν είναι νηστεία, μπορούμε να προσθέσουμε από πάνω λίγο παλιό τυρί, τρίμμα.
Κολόπι
Κολόπι
Τα Σάββατα της μεγάλης Σαρακοστής μαζί με το ψωμί έφτιαχναν και κολόπι (νηστήσιμη σπανακόπιτα). Ψιλοκόβουμε σπανάκι, ρίχνουμε λίγο αλάτι και το στύβουμε με τα χέρια. Προσθέτουμε ψιλοκομμένα κρεμμυδάκια, άνηθο, πιπέρι, λίγο λάδι και λίγο ρύζι για να απορροφήσει τα υγρά που θα βγάλουν τα χορταρικά καθώς θα ψήνονται και τ’ ανακατεύουμε. Με αλεύρι, νερό, αλάτι και λάδι ζυμώνουμε ζυμάρι και ανοίγουμε ένα χοντρό μικρό φυλλαράκι. Πάνω του βάζουμε λίγη από τη γέμιση και αφού το κλείσουμε καλά το ψήνουμε στο φούρνο. Κολόπι έφτιαχναν όλο το χειμώνα, όταν είχαν σπανάκι. Συχνά εκτός από σπανάκι ψιλόκοβαν και φέσκουλα (σέσκουλα).
Σπανακοκεφτέδες
Ψιλοκόβουμε σπανάκι, κρεμμυδάκια και άνηθο. Προσθέτουμε αλάτι, πιπέρι, λίγο αλεύρι και λίγο νερό και φτιάχνουμε ένα χυλό. Σε καυτό λάδι ρίχνουμε κουταλιές κουταλιές από το χυλό και τις τηγανίζουμε.
Τσιμπητά
Το πιο χαρακτηριστικό βρώσιμο αυτοφυές χόρτο των Θερμιών και ίσως το πιο νόστιμο είναι τα τσιμπητά, που δεν είναι άλλα από τις βρούβες, που για να τις κόψουμε, τις κορυφολογούμε «τσιμπώντας τες» με το χέρι. Βράζουμε τα τσιμπητά σε μπόλικο νερό, αφού τα πλύνουμε, και τα τρώμε συνήθως με λάδι χωρίς λεμόνι.
Σούγλι
Το σούγλι είναι μια γλυκιά κρέμα σαν το αραντό, μόνο που δεν έχει γάλα, γι’ αυτό και είναι νηστήσιμο. Διαλύουμε καλά μερικές κουταλιές αλεύρι μέσα σε νερό και προσθέτουμε τη ζάχαρη. Το βάζουμε στη φωτιά και τ’ ανακατεύουμε μέχρι να βράσει και να πήξει. Το σερβίρουμε πασπαλισμένο με κανέλα.
Την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαίων το έθιμο θέλει να σπάει η νηστεία και να τρώμε ψάρι. Το πιο συνηθισμένο έδεσμα είναι ο μπακαλιάρος τηγανητός με σκορδαλιά αλλά και με σπανάκι, που είναι άφθονο αυτή την εποχή.
Μπακαλιάρος με σπανάκι
Τσιγαρίζουμε ένα ψιλοκομμένο κρεμμύδι και προσθέτουμε το σπανάκι να τσιγαριστεί κι αυτό. Ρίχνουμε τον πελτέ διαλυμένο σε λίγο νερό, άνηθο, και τ’ αφήνουμε να πάρουν μια βράση. Προσθέτουμε και τα κομμάτια του ξαρμυρισμένου μπακαλιάρου. Αφήνουμε το φαγητό να βράσει σε σιγανή φωτιά, μέχρι να πιει όλο το ζουμί του και να μείνει μόνο με το λάδι του. Το φαγητό αυτό το μαγείρευαν παλιότερα και την Τυρινή Κυριακή των Αποκριών, που δεν έτρωγαν κρέας.
Μπακαλιάρος πλακί με σπανάκι και σταφίδες
Κόβουμε το σπανάκι, ψιλοκόβουμε κρεμμυδάκια και μπόλικο άνηθο και τ’ ανακατεύουμε. Σ’ ένα καζάνι βάζουμε μια στρώση από χορταρικά, κι’ από πάνω μια στρώση με κομμάτια ξαρμυρισμένου μπακαλιάρου. Επαναλαμβάνουμε τις στρώσεις αυτές ρίχνοντας ενδιάμεσα και σταφίδες. Από πάνω ρίχνουμε τις ντομάτες (ή τον πελτέ διαλυμένο σε νερό), λάδι, αλάτι, πιπέρι και βάζουμε το καζάνι στη φωτιά. Δεν ανακατεύουμε καθόλου αλλά κατά διαστήματα κουνάμε το καζάνι, για να μην κολλήσει.
Παλιότερα τα κουκιά, ξερά ή χλωρά, τα μαγείρευαν συχνά. Χλωρά κουκιά γιαχνί έτρωγαν για πρώτη φορά τη Μεγάλη Πέμπτη. Τα μαγείρευαν όμως και με σπανάκι.
Κουκιά χλωρά γιαχνί με σπανάκι
Τσιγαρίζουμε ένα ψιλοκομμένο κρεμμύδι και προσθέτουμε το σπανάκι, τα κουκιά, μπόλικο άνηθο, αλάτι, πιπέρι και τα φέρνουμε μια βόλτα. Μπορούμε να προσθέσουμε και καμιά πατάτα. Αν είναι περίοδος νηστείας προσθέτουμε ντομάτα και τ’ αφήνουμε να ψηθούν.
Κουκιά χλωρά με σπανάκι φρικασέ
Αν δεν είναι περίοδος νηστείας δεν βάζουμε ντομάτα αλλά, αφού ψηθεί το φαγητό, τ’ αυγοκόβουμε προσθέτοντας και λεμόνι.
Από το Ημερολόγιο έτους 2009 του Συνδέσμου Δρυοπιδέων